Συνέντευξη: Νώντας Δουζίνας

Ο Νίκος Μόσχος παρουσιάζει τα έργα ζωγραφικής του στην Xippas Gallery στο Κολωνάκι…

… σε μια έκθεση που θα διαρκέσει έως και τις 26 Ιανουαρίου 2013.

Με αφορμή αυτή την έκθεση, το www.culturenow.gr είχε την χαρά και ευκαιρία να συνομιλήσει με τον καλλιτέχνη, ο οποίος μας «ξενάγησε» σε βαθύτερα μονοπάτια των έργων και της τεχνοτροπίας του, καθώς και στη γενικότερη προσέγγισή του αναφορικά με την τέχνη που ασκεί κυρίως, τη ζωγραφική. Οι απαντήσεις του είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, στοιχείο που θεωρούμε δεδομένο πως θα παρουσιαστεί και στους αναγνώστες της συνέντευξης.

Culturenow.gr: Θα μας περιγράψετε την έκθεση; Ποιος τίτλος της ταιριάζει;

Νίκος Μόσχος: Μου φαίνεται δύσκολο το να περιγράψω, να δώσω το στίγμα μιας δουλειάς με μια λέξη ή ακόμα και με μια φράση. Τον ρόλο αυτό κατέχουν δικαιωματικά τα σχήματα και τα χρώματα. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που θεωρώ άσκοπο το να βαφτίζω πλέον τα έργα μου, πόσο μάλλον ολόκληρη την έκθεση καθώς τις περισσότερες φορές εγκλωβίζεται μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια ο διάλογος του θεατή και της εικόνας. Εδώ βέβαια θα ήθελα να επισημάνω πως εξαίρεση στην έκθεση είναι το “Happy Birthday to me”, αν και νομίζω πως θα κοιμόμουν το ίδιο ήσυχος αν επέλεγα να το αφήσω άτιτλο. 

Cul.N.: Τι θέλατε να εκφράσετε μέσω των έργων που συμπεριλάβατε στην έκθεση;

N.M.: Προσπάθησα με κάποιο τρόπο να προκαλέσω τα συναισθήματα που κυριεύουν τον άνθρωπο μέσα σε ένα πλαίσιο αυτοτελές, δομημένο με αναγνωρίσιμα αλλά και ασαφή-αφηρημένα στοιχεία, όπου όλα συμβαίνουν εδώ και τώρα, με αιτία και αποτέλεσμα να συνυπάρχουν ταυτόχρονα. Από τις βασικές επιδιώξεις στο κάθε έργο είναι να δικαιολογώ το αποτέλεσμα μέσα από την συνύπαρξη ανομοιογενών παραγόντων με συνέπειες απροσδόκητα φυσικές.

Cul.N.: «Παρά τη φαινομενική δομική αναρχία, τα έργα του Νίκου Μόσχου αποτελούν αυστηρά μελετημένες συνθέσεις». Γιατί έχετε επιλέξει να εκφραστείτε με αυτό τον τρόπο;

Ν.Μ.: Αυτές οι συνθέσεις προέκυψαν μέσα από την προσπάθειά μου να αποβάλλω οτιδήποτε θεωρούσα περιττό στα μέχρι τώρα έργα μου και που τελικά, νομίζω, τα αποδυνάμωναν σε μεγάλο βαθμό. Κάποιες ισορροπίες-εμμονές σε σχήματα που κυριαρχούσαν στα έργα μου μοιραία μεταλλάχθηκαν για να εξελιχθούν σε μια πιο άμεση και ξεκάθαρη δίοδο προς το επιθυμητό αποτέλεσμα. Εν ολίγοις, θέλησα να ανατρέψω σημεία που σκέπαζαν τις πραγματικές μου προθέσεις. 

Cul.N.: Πώς μπήκε η τέχνη στη ζωή σας και τι ήταν αυτό που σας τράβηξε προς τη ζωγραφική;

N.M.: Με τη ζωγραφική ασχολούμαι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ο πατέρας μου εκτός από συντηρητής έργων τέχνης είναι και ο ίδιος ζωγράφος, γεγονός που νομίζω καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τον προσανατολισμό μου χωρίς να υπάρχει κανενός είδους πίεση από πλευράς του. Είναι χαρακτηριστικό δε το γεγονός πως ένας από τους πιο αγαπημένους μου χώρους ήταν και είναι το εργαστήριο του, όπου περνούσα ώρες ατελείωτες μελετώντας, αντιγράφοντας αλλά και συζητώντας.

Cul.N: Εκτός από ζωγραφική έχετε σπουδάσει και φωτογραφία. Ποια από τις δυο είναι η αγαπημένη σας τέχνη;

Ν.Μ: Με τη φωτογραφία ασχολήθηκα πιο εντατικά μέσα στο πλαίσιο της σχολής. Τα τελευταία χρόνια έχω περιοριστεί στην φωτογράφιση των ενδιάμεσων σταδίων των έργων μου αλλά και στο είδος που αποκαλείται ευρέως «αναμνηστική» με την στενή έννοια του όρου.

Cul.N.: Ποιες ήταν και είναι οι καλλιτεχνικές σας επιρροές;

Ν.Μ.: Θα χρειαζόμουν αρκετές γραμμές για να απαντήσω με σαφήνεια καθώς είναι αρκετές οι αγαπημένες μου στιγμές μέσα στην ιστορία και στις διάφορες μορφές της τέχνης. Δεν είναι επίσης  λίγες οι φορές που έχω εντοπίσει ετεροχρονισμένα (σε παλιότερα κυρίως έργα) τα σημάδια καλλιτεχνών που πίστευα πως δεν με έχουν απασχολήσει , γεγονός που σημαίνει ότι έστω και ασυνείδητα ο αριθμός των επιρροών είναι μεγαλύτερος απ’ αυτόν που νόμιζα. Παρ’ όλα αυτά κάνοντας μια σύντομη αναδρομή θα στεκόμουν σε αρκετά δείγματα αρχαιοελληνικής αλλά και βυζαντινής τέχνης, στους Βενετούς Τιντορέτο και Τισιανό, στον Γκρέκο, στον Βελάσκεθ και τον Γκόγια αλλά και στην απίστευτη έλξη που ασκεί η ζωγραφικότητα των Φλαμανδών και Ολλανδών δασκάλων. Αργότερα μου δημιουργήθηκε έντονο ενδιαφέρον για τους Εξπρεσιονιστές και την Νέα Αντικειμενικότητα (Ντιξ, Μπέκμαν, Γκροζ) αλλά και για τις παραμορφώσεις του Μπέικον καθώς και την ανεξάντλητη παλέτα του Ντε Κούνινγκ.

Cul.N.: Τι διαφορετικό κάνετε πλέον στα έργα σας, σε σύγκριση με την αρχή της σταδιοδρομίας σας;

Ν.Μ: Οι κατακτήσεις σε τεχνικό αλλά και νοητικό επίπεδο, που απορρέουν από την ακατάπαυστη σπουδή και τη διαρκή τριβή με τα υλικά, είναι νομίζω καθοριστικές για την εξέλιξη και την εμβάθυνση. Αισθάνομαι διαρκώς σαν να διανύω μια πορεία στην αυτογνωσία. Σταδιακά οι αναζητήσεις στα τεχνικά ζητήματα όπου συμβάδιζαν με μια αρκετά περιγραφική αναπαράσταση του κόσμου έδωσαν χώρο σε ζητήματα που έχουν σαν προτεραιότητα το συναίσθημα και την ψυχοσύνθεση μου. Από εκεί πηγάζει και η προσωπική μου γραφή αβίαστη, χωρίς πολλή σκέψη και απενοχοποιημένη από τα μαθήματα του παρελθόντος.

Cul.N.: Τα κοινωνικά δρώμενα επηρεάζουν τη θεματολογία σας, όταν ζωγραφίζετε;

Ν.Μ: Από μια γρήγορη ματιά στα έργα αλλά και εστιάζοντας σε κάποια σημεία μπορεί κανείς να εισπράξει μια αίσθηση πανικού και ταραχής. Οι συνειρμοί με συγκεκριμένα γεγονότα είναι απολύτως δικαιολογημένοι. Αυτό που βέβαια με απασχολεί είναι ο άνθρωπος και ο ψυχισμός του μέσα σε καταστάσεις των οποίων είναι μέρος αλλά και υποτελής, που δεν μπορεί να αντιδράσει και να ξεφύγει. Η αίσθηση της γνώσης αυτής από πλευράς του και το γεγονός ότι είναι συνυπεύθυνος χωρίς παρ’ όλα αυτά να μπορεί να αποφύγει ή να επέμβει στη μοίρα του λόγω των ζωωδών του ενστίκτων είναι από τα ζητήματα που με γοητεύουν και αποτελούν ένα από τους κεντρικούς άξονες της δουλειάς μου.
Δεν με ενδιαφέρει να εκφράσω μια ιδεολογία ή την κοινωνική αδικία όπως συμβαίνει σε διάφορες μορφές στρατευμένης τέχνης. Για παράδειγμα, μια ασφυξιογόνα μάσκα είναι σαφώς ένα μέσο προφύλαξης συνδεδεμένο άρρηκτα με την αγωνιστικότητα αλλά παράλληλα η θέα της προκαλεί τον πανικό και την αγωνία της ίδιας της ασφυξίας. Επαφίεται στον θεατή η ανάγνωση. Πιστεύω πως ο άνθρωπος και οι ανάγκες του έχουν φύγει προ πολλού από το επίκεντρο και τη θέση του έχουν πάρει συμφέροντα β’ διαλογής στολισμένα από λογής ιδεολογίες. Αριστερές ή Δεξιές για μένα είναι το ίδιο ανεπαρκείς.

Cul.N.: Ποια είναι τα σχέδιά σας για τη συνέχεια, μετά το τέλος της συγκεκριμένης έκθεσης;

N.M.: Θα συνεχίσω να δουλεύω εντατικά. Αυτό μου αρκεί.


http://www.culturenow.gr/19068/nikos-mosxos-aisthanomai-diarkws-san-na-dianuw-mia-poreia-stin-autognwsia